สาระการเรียนรู้
ครั้งที่ 7
- หัวข้อ: การออกแบบและพัฒนาสื่อและนวัตกรรมการเรียนรู้
- วิทยากร: ผศ.ดร.มานิตย์ อาษานอก
- ผลลัพธ์การเรียนรู้ที่เกี่ยวข้อง
(CLO): CLO 3: ออกแบบและพัฒนาสื่อ/นวัตกรรมการเรียนรู้ต้นแบบได้อย่างเป็นระบบ
โดยใช้กระบวนการที่เหมาะสม
สาระการเรียนรู้
(Learning Content)
กระบวนการออกแบบระบบการสอน (Instructional
Systems Design: ISD)
- ADDIE Model: เป็นกรอบการทำงานที่แสดงกระบวนการทั่วไปสำหรับนักออกแบบการสอน
ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน
- Analysis
(การวิเคราะห์): ระบุปัญหา,
กำหนดเป้าหมายการสอน,
และวิเคราะห์ผู้เรียน
- Design
(การออกแบบ): เขียนวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม,
สร้างกลยุทธ์การทดสอบ,
และเลือกกลยุทธ์การสอน
- Development
(การพัฒนา): สร้างเนื้อหาและสื่อการเรียนรู้ตามที่ออกแบบไว้
- Implementation
(การนำไปใช้): เตรียมความพร้อมให้ผู้สอนและผู้เรียน
และนำสื่อไปใช้ในสภาพแวดล้อมจริง
- Evaluation
(การประเมินผล): ประเมินคุณภาพของสื่อทั้งก่อนและหลังการใช้งาน
(Formative และ Summative)
แนวคิดการออกแบบสมัยใหม่ (Modern
Design Approaches)
- Design-Based
Research (DBR): เป็นแนวทางการวิจัยเชิงระบบที่เน้นการออกแบบและนำนวัตกรรมไปใช้อย่างเป็นวัฏจักร
(Iterative) โดยมีความร่วมมือกับผู้ปฏิบัติงานอย่างต่อเนื่อง ประกอบด้วย
3 ขั้นตอนหลัก:
การวิเคราะห์และสำรวจ (Analysis and Exploration), การออกแบบและสร้าง
(Design and Construction), และการประเมินและสะท้อนคิด (Evaluation
and Reflection)
- Design
Thinking for Educators: (เชื่อมโยงจาก DBR และ Design
Methodology) เป็นกระบวนการแก้ปัญหาที่เน้นมนุษย์เป็นศูนย์กลาง
(Human-centered) ประกอบด้วย
5 ขั้นตอน:
การค้นพบ (Discovery), การตีความ (Interpretation), การสร้างแนวคิด
(Ideation), การทดลอง
(Experimentation), และการพัฒนาต่อเนื่อง (Evolution)
- Double
Diamond Model: เป็นกระบวนการออกแบบที่แบ่งเป็น
4 ขั้นตอน:
Discover, Define, Develop, Deliver
แนวทางการจัดการเรียนรู้
- บรรยายทบทวน: ทบทวนกระบวนการออกแบบที่เป็นระบบ
เช่น ADDIE Model จากนั้นแนะนำแนวคิดการออกแบบสมัยใหม่
เช่น Design Thinking เพื่อให้นิสิตเห็นภาพการออกแบบที่ยืดหยุ่นและเน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางมากขึ้น
- ปฏิบัติการ (Workshop):
ให้นิสิตลงมือพัฒนาโครงงาน/นวัตกรรมต้นแบบของตนเองต่อจากครั้งที่แล้ว
โดยประยุกต์ใช้กระบวนการออกแบบที่ได้เรียนรู้
อาจารย์ทำหน้าที่เป็นผู้ให้คำปรึกษา (Coach/Mentor)
เอกสารอ้างอิง/เนื้อหาที่เกี่ยวข้องจากหนังสือ
- Huang, R., Spector, J. M., & Yang, J. (2019). Educational Technology: A Primer for the 21st Century. Springer.
- Chapter 8: Designing Learning Activities and Instructional Systems
- Section 8.3: Instructional Systems Design (ADDIE Model)
- Chapter 11: Design-Based Research
- Section 11.2: The Concept of Design-Based Research
- Section 11.4: The Process of Design-Based Research
- Chapter 12: Design Methodology
- Section 12.9: Extended Reading (Double Diamond, Design Thinking)
แก้ไขครั้งสุดท้าย: วันอังคาร, 30 กันยายน 2025, 3:36AM